เขตสุขภาพเพื่อประชาชนภาคใต้

การเกื้อกูลระหว่างเมือง–ชานเมือง–ชนบท : รากฐานของความมั่นคงทางอาหารที่มีชีวิต #รถพุ่มพวงอาหารเพื่อสุขภาวะในวันคริสต์มาส พื้นที่เล็ก ๆ ของความสุข การให้ และการดูแลหัวใจร่วมกัน

วิกฤติอุทกภัยใน อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา และอีกหลายพื้นที่ของภาคใต้ ส่งผลต่อชีวิตประชาชนจำนวนมาก โดยเฉพาะอาหารที่ขาดแคลน เนื่องจากร้านค้าและแหล่งเพาะปลูกล้วนแต่เสียหาย จนยากจะฟื้นคืนได้ในระยะเวลาอันสั้น

ในวันที่ข่าวร้ายยังไม่เงียบหาย และบาดแผลทางกาย เศรษฐกิจ และจิตใจยังปรากฏอยู่ในชีวิตผู้คนคริสต์มาสปีนี้อาจไม่เริ่มต้นด้วยความพร้อม หากแต่เต็มไปด้วย “ความหมาย” ของการดูแลกันและกัน ท่ามกลางบรรยากาศเช่นนั้น รถพุ่มพวงอาหารเพื่อสุขภาวะ ได้เคลื่อนตัวเข้าสู่ชุมชน ไม่เพียงในฐานะผู้ส่งมอบอาหาร แต่ในฐานะ พื้นที่เคลื่อนที่ของความหวัง พื้นที่ที่เปิดโอกาสให้เราเป็นทั้งผู้รับ ผู้ให้ และผู้ร่วมดูแลหัวใจของกันและกัน


จุดเริ่มต้นของภารกิจ

ร่วมฟื้นฟูสุขภาวะผู้ประสบภัยด้วยอาหารธรรมชาติ

ภารกิจร่วมฟื้นฟูสุขภาวะผู้ประสบภัยด้วยอาหารธรรมชาติ ก่อร่างขึ้นเมื่อวันที่ 27 พฤศจิกายน 2568 บนความเชื่อร่วมกันว่า สุขภาพ อาหาร เกษตรกรรม และสิ่งแวดล้อม คือระบบเดียวกัน การช่วยเหลือในยามวิกฤติจึงไม่ควรหยุดอยู่แค่การทำให้ผู้คน “อยู่รอด” แต่ต้องช่วยให้สามารถ ฟื้นคืน ยืนหยัด และก้าวต่อได้อย่างยั่งยืน

✅การระดมพลังของเครือข่ายอาหารเพื่อสุขภาวะ

เมือง–ชานเมือง–ชนบท เชื่อมกันตลอดเกือบหนึ่งเดือน

ตลอดเกือบหนึ่งเดือนของการเตรียมงาน มีการเปิดรับบริจาควัตถุดิบอาหารธรรมชาติคุณภาพดี และการระดมเงินเพื่อจัดซื้อวัตถุดิบจากเกษตรกรรายย่อย โดยอาศัยความร่วมมือของเครือข่ายผู้ผลิตและผู้บริโภคเพื่อสุขภาวะ ผ่านการทำงานร่วมกันของ

•บริษัท ปลาออร์แกนิก วิสาหกิจเพื่อสังคม จำกัด

•กลุ่มปลูกเพื่อเมือง

•ศูนย์เรียนรู้เกษตรในเมือง “บ้านเจ้าชายผัก”

•กลุ่มเกษตรกรส่งเสริมเกษตรกรอู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี

•The Living GIFT

การทำงานครั้งนี้ยังได้รับการสนับสนุนด้านการเชื่อมโยงและประสานงานจาก สำนักสร้างสรรค์โอกาส (สำนัก 6) สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ในการเปิดพื้นที่แลกเปลี่ยนข้อมูล วางแผน และเชื่อมโยงต้นทางอาหารกับชุมชนปลายทาง

✅การเดินทางของรถพุ่มพวง

จากกรุงเทพฯ สู่หาดใหญ่ : อาหารที่เดินทางพร้อมหัวใจ

การรวบรวมและขนส่งอาหารเริ่มต้นจากกรุงเทพมหานครในวันที่ 23 ธันวาคม 2568 และเดินทางถึงอำเภอหาดใหญ่ในช่วงเช้าของวันที่ 24 ธันวาคม 2568 ในพื้นที่ปลายทาง ทีมประสานงานภาคสนามนำโดย พี่ตั้ม และอาสาสมัครจาก มูลนิธิอาสาสร้างสุข ร่วมกับผู้นำชุมชนและอาสาสมัครในพื้นที่ ช่วยกันจัดเตรียมสถานที่และจัดเรียงอาหาร เพื่อให้การส่งมอบเป็นไปอย่างราบรื่นและอบอุ่น

✅คริสต์มาสที่ยังไม่สมบูรณ์ แต่เต็มไปด้วยความหวัง

รถพุ่มพวงในฐานะพื้นที่เคลื่อนที่ของความหมาย

วันที่ 25 ธันวาคม 2568 รถพุ่มพวงอาหารเพื่อสุขภาวะได้ลงพื้นที่ชุมชนต่าง ๆ ไม่ใช่ในฐานะผู้มอบสิ่งของ หากแต่เป็น เพื่อนร่วมทาง ในวันที่หลายชีวิตยังไม่พร้อมจะก้าวต่อเพียงลำพัง

✅อาหารที่มากกว่าการอิ่มท้อง

การเป็น “ผู้รับ” อย่างมีศักดิ์ศรี

อาหารบนรถพุ่มพวงประกอบด้วย ข้าวสารอินทรีย์ ผักสด ผลไม้ ไข่ไก่ และเครื่องปรุงพื้นฐาน ที่คัดสรรมาจากเครือข่ายเกษตรกรและผู้ผลิตอาหารธรรมชาติ บรรยากาศการรับอาหารไม่ได้สร้างความอับอาย แต่เป็นการแลกเปลี่ยนอย่างเคารพซึ่งกันและกัน ผู้รับไม่ได้ถูกมองว่า “ขาด” หากแต่เป็นสมาชิกของชุมชนที่มีคุณค่า มีเสียง และมีตัวตน

การได้ยืนเลือกอาหารด้วยตัวเอง การได้พูดคุย หัวเราะ หรือเล่าเรื่องเล็ก ๆ คือการฟื้นคืนศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์อย่างเงียบงัน แต่ทรงพลัง

✅พื้นที่ของการเป็น “ผู้ให้” และผู้ร่วมดูแลหัวใจ

การให้ที่เยียวยาทั้งผู้รับและผู้ให้

รถพุ่มพวงยังเป็นพื้นที่ของการให้สำหรับเกษตรกรรายย่อย ผู้ประกอบการอาหารธรรมชาติ อาสาสมัคร และทีมงานเบื้องหลัง การให้ในภารกิจนี้ไม่ใช่การให้จากที่สูงลงสู่ที่ต่ำ แต่เป็นการส่งต่อจากหัวใจถึงหัวใจ ซึ่งเยียวยาทั้งผู้รับและผู้ให้ไปพร้อมกัน

ตัวเลขแห่งความห่วงใย

อาหารที่ส่งมอบ

•ข้าวสารอินทรีย์ 2,120 กิโลกรัม

•ไข่ไก่อารมณ์ดี 5,100 ฟอง

•ผักและผลไม้อินทรีย์กว่า 2,200 กิโลกรัม

•น้ำปลา 1,508 ขวด

•เมล็ดพันธุ์ผัก 100 ชุด

#ชุมชนที่ได้รับการสนับสนุน

•ชุมชนวัดหาดใหญ่ใน ประมาณ 370 ครัวเรือน

•ชุมชนสถานีอู่ตะเภา ประมาณ 150 ครัวเรือน

•ชุมชนบ้านหัวนอนวัด ประมาณ 50 ครัวเรือน

✅การเกื้อกูล เมือง–ชานเมือง–ชนบท

รากฐานของความมั่นคงทางอาหารที่มีชีวิต

อาหารบนรถคันนี้ เริ่มต้นจากผืนดินในชนบท จากแรงงานและความรู้ของเกษตรกรรายย่อย จากเครือข่ายผู้ผลิตอาหารที่ดูแลดิน น้ำ เมล็ดพันธุ์ และความหลากหลายทางชีวภาพ ก่อนจะถูกส่งต่อผ่านชานเมือง ผ่านเครือข่ายการจัดการ การแปรรูป การขนส่ง และการประสานงานของคนเมือง จนไปถึงมือของชุมชนที่กำลังเผชิญวิกฤติในพื้นที่ปลายทาง

รถพุ่มพวงอาหารเพื่อสุขภาวะในวันคริสต์มาส ไม่ได้เป็นเพียงการเคลื่อนย้ายอาหารจากจุดหนึ่งไปยังอีกจุดหนึ่ง หากแต่เป็นภาพสะท้อนของ ความสัมพันธ์เชิงระบบ ระหว่างเมือง ชานเมือง และชนบท ที่ยังคงเชื่อมโยงพึ่งพาอาศัยกันอย่างลึกซึ้ง แม้ในวันที่ระบบเศรษฐกิจและสังคมสั่นคลอน ประสบการณ์นี้ย้ำเตือนว่า

“ความมั่นคงทางอาหารของเมือง จะไม่อาจเกิดขึ้นได้ หากพื้นที่ผลิตอาหารยังไม่มั่นคง” และในทางกลับกัน ชนบทเองก็ไม่อาจยืนหยัดได้ หากขาดการสนับสนุนอย่างเป็นธรรมจากผู้บริโภค ภาคประชาสังคม และระบบนโยบายของเมือง

รถพุ่มพวงอาหารเพื่อสุขภาวะจึงเป็นมากกว่าการช่วยเหลือฉุกเฉิน แต่เป็น บทเรียนของการพึ่งพาอาศัยกัน เป็นตัวอย่างเล็ก ๆ ของระบบอาหารที่ผู้คนในเมืองไม่ได้เป็นเพียง “ผู้รับอาหาร” แต่เป็น “ผู้ร่วมรับผิดชอบ” ต่อแหล่งผลิต ต่อเกษตรกร และต่อระบบนิเวศที่หล่อเลี้ยงทุกชีวิต

✅จับมือกันให้ยาวไกลกว่าเวลาวิกฤติ

ประสบการณ์จากภารกิจครั้งนี้ ชี้ให้เห็นอย่างชัดเจนว่า การจับมือกันระหว่างเมือง ชานเมือง และชนบท ไม่ควรเกิดขึ้นเฉพาะในยามเกิดภัยพิบัติ แต่ควรเป็นความสัมพันธ์ที่ถูกบ่มเพาะอย่างต่อเนื่อง เป็นเครือข่ายที่แข็งแรงพอจะรองรับทั้งยามปกติและยามวิกฤติ

การสนับสนุนเกษตรกรรายย่อย การเลือกบริโภคอาหารที่เป็นธรรม การสร้างช่องทางเชื่อมโยงระหว่างผู้ผลิต–ผู้บริโภค–ชุมชน และการทำงานร่วมกันของภาคประชาชน ภาควิชาการ และหน่วยงานสนับสนุน คือรากฐานของระบบอาหารเพื่อสุขภาวะที่แท้จริง

คริสต์มาสปีนี้ รถพุ่มพวงอาหารเพื่อสุขภาวะอาจเป็นเพียงภาพเล็ก ๆ ในพื้นที่หนึ่งของประเทศ แต่ภาพเล็ก ๆ นี้ กำลังบอกเราว่า เมื่อเมือง ชานเมือง และชนบทเลือกจะไม่ทอดทิ้งกันความหวัง ความมั่นคงทางอาหาร และการฟื้นฟูอย่างยั่งยืนย่อมไม่ใช่เรื่องไกลเกินเอื้อม

การยกระดับการพึ่งตนเองด้านอาหาร การเชื่อมโยงกับเครือข่ายอาหารในระดับชุมชน เมือง และพื้นที่ผลิต ตลอดจนการวางแผนและออกแบบระบบการจัดการอาหารอย่างมีส่วนร่วม จึงไม่ใช่เพียงทางเลือก แต่เป็นความท้าทายที่สังคมจำเป็นต้องเตรียมการอยู่เสมอ

โดยเฉพาะในโลกที่เผชิญความไม่แน่นอนจากภัยพิบัติ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และความเปราะบางทางเศรษฐกิจ ระบบอาหารที่เข้มแข็งจึงไม่ใช่ระบบที่ “ใหญ่ที่สุด” หากแต่เป็นระบบที่ เชื่อมโยงกันได้ ยืดหยุ่น และดูแลผู้คนได้จริง ในยามวิกฤติ

ด้วยความขอบคุณจากหัวใจ ต่อระบบการดูแลที่มีชีวิต

เกษตรกรและเครือข่ายผู้ผลิต สหกรณ์ผลิตเกษตรอินทรีย์ จำกัด จ.ยโสธร / สหกรณ์การเกษตรยั่งยืนแม่ทา จำกัด / เครือข่ายเกษตรกรรมยั่งยืนแม่ทา จ.เชียงใหม่ / กลุ่มเกษตรอินทรีย์สนามชัยเขต จ.ฉะเชิงเทรา / มูลนิธิโรงเรียนชาวนา จ.นครสวรรค์ / มูลนิธิเอ็มโอเอไทย / Jaidee Organic House / Mekong Nomad Organic Farm

เครือข่ายและผู้ร่วมสร้างสรรค์ บริษัท ปลาออร์แกนิก วิสาหกิจเพื่อสังคม จำกัด / กลุ่มปลูกเพื่อเมือง / ศูนย์เรียนรู้เกษตรในเมือง “บ้านเจ้าชายผัก” / The Living GIFT / ชุมชนยกกำลังดี / มูลนิธิอาสาสร้างสุข

หน่วยงานสนับสนุน สำนักสร้างสรรค์โอกาส (สำนัก 6) สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)

คริสต์มาสปีนี้ รถพุ่มพวงอาหารเพื่อสุขภาวะอาจเป็นเพียงภาพเล็ก ๆ ในพื้นที่หนึ่งของประเทศ แต่ภาพเล็ก ๆ นี้กำลังบอกเราว่า เมื่อเมือง ชานเมือง และชนบทเลือกจะไม่ทอดทิ้งกัน ความหวังและความมั่นคงทางอาหารย่อมไม่ไกลเกินเอื้อม

#รถพุ่มพวงอาหารเพื่อสุขภาวะ #ช่วยหนึ่งได้ถึงสอง #ร่วมฟื้นฟูสุขภาวะผู้ประสบภัยด้วยอาหารธรรมชาติ #ปลูกเพื่อเมือง

ขอบคุณข้อมูลจากเพจ ปลูกเพื่อเมือง