เขตสุขภาพเพื่อประชาชนภาคใต้

"ความร่วมมือกับภาคีรับมือสุขภาพจิตและยาเสพติด"สงขลา

วันที่ 3 ตุลาคม 2568 แผนงานร่วมทุนสนับสนุนการสร้างสุขภาวะในพื้นที่จังหวัดสงขลา ประสานภาคีเครือข่ายร่วมระดมความเห็นต่อความร่วมมือระดับจังหวัดและการร่วมดำเนินงานกับแผนงานฯ ต่อการรับมือสุขภาพจิตและยาเสพติดในพื้นที่จังหวัดสงขลา ณ ห้องประชุมชั้น 3 ศูนย์บริบาลผู้สูงอายุจังหวัดสงขลา ผู้เข้าร่วมประกอบด้วย ทีมงานแผนงานร่วมทุนฯ อบจ.สงขลา สสจ.สงขลา รพ.สงขลา สสอ.สิงหนคร สสอ.เมือง รพ.สต.ทุ่งปรือ พะวง คณะแพทย์ศาสตร์ ม.อ.

ที่ประชุมร่วมเสนอแนะแนวทาง มีข้อสรุปดังนี้

1.ประเด็นยาเสพติดและสุขภาพจิตส่งผลซึ่งกันและกัน ขึ้นอยู่กับตัวของบุคคล การเลี้ยงดูในครอบครัว สภาพแวดล้อมในชุมชน สังคม หากพื้นฐานครอบครัวดี จะมีส่วนทำให้เกิดภูมิต้านทาน สามารถปรับตัวกับภาวะปัญหาไม่ว่าจะเป็นความเครียด ภาวะซึมเศร้า ที่จะทำให้ชีวิตเปลี่ยนแปลงไปจากสภาพปกติ

2.แต่ละช่วงวัย มีปัญหาสุขภาพจิตแตกต่างกัน ตั้งแต่ปฐมวัย จะมีปัญหาในด้านสมาธิสั้น หรือออทิสติก วัยเรียน วัยรุ่นมีปัญหาซึมเศร้า ฆ่าตัวตาย วัยทำงาน สงขลามีสถิติฆ่าตัวตายสำเร็จสูงสุดกว่าวัยอื่น ปี 68 มีจำนวน 69 คน เกิดจากปัญหาหนี้สิน สุขภาพ ครอบครัว และซ้ำเติมด้วยภาวะจิตเวช และสารเสพติด ผู้สูงอายุมีปัญหาสังขารเสื่อม สมองเสื่อม มีการฆ่าตัวตาย รู้สึกตัวเองไร้ค่า

3.เครื่องมือที่ใช้ในการคัดกรองภาวะสุขภาพจิต พื้นฐานคือ 2Q หากพบผิดปกติจะตามด้วย 9 Q ในส่วนวัยเรียน จะมีโปรแกรม School health Hero คัดกรองแล้วส่งต่อสู่รพ.

4.ช่องว่างและความต้องการสนับสนุนทั้งระดับจังหวัด อำเภอ ตำบล ประกอบด้วย

1)งบประมาณ ซึ่งผันแปรไปตามนโยบาย และภาระงบประมาณปกติ

2)การทำงานของระบบบริการที่จะต้องประสานส่งต่อรวมถึงการทำงานร่วมกับภาคส่วนต่างๆที่เกี่ยวข้อง

3)ข้อมูล ที่จะต้องส่งต่อและสร้างความรู้สึกเป็นเจ้าของร่วมกันระหว่าง ผู้ป่วยต่อระบบบริการ(รพ.และรพ.สต.ที่ยังไม่สามารถส่งต่อให้กันเพื่อการบำบัดและเฝ้าระวังหรือการเยี่ยมบ้านด้วยปัญหา PDPA) ข้อมูลผลการคัดกรองที่จะต้องรับรู้ร่วมกันระหว่างผู้ป่วย ครอบครัว โรงเรียน สถานบริการ ชุมชน

4)กลไกการทำงาน ทั้งกลไกทางการ ที่เกิดจากพรบ.สุขภาพจิตระดับจังหวัดและกลไกไม่เป็นทางการทุกระดับ ที่จะต้องเสริมหนุนกันและกัน

5.แนวทางความร่วมมือ

5.1 พัฒนากลไกการดำเนินงาน

1)ทีมพี่เลี้ยง โดยประสานสสอ.ในแต่ละอำเภอและภาคประชาสังคม(พี่เลี้ยงเดิม) มาร่วมดำเนินงานโครงการแผนงานร่วมทุนฯระยะที่สอง ที่จะเปิดรับโครงการจำนวน 46 โครงการ งบ 100,000 บ. 26 โครงการ งบ 60,000 บ.20 โครงการ โดยเริ่มเปิดรับ แนวคิดการขอสนับสนุนในช่วงกลางตุลาคมนี้และนัดหมายมาพัฒนาศักยภาพ และพัฒนาโครงการร่วมกันก่อนสิ้นปี และดำเนินกิจกรรมเป็นเวลา 10 เดือน(มีค-ธค.69)

ทั้งนี้จะมีการพัฒนาศักยภาพทีมพี่เลี้ยงและการสนับสนุนงบประมาณในการทำงานจากแผนงานร่วมทุนฯต่อไป

2)ทีม Think tank จังหวัดเพื่อร่วมกำหนดแนวทางดำเนินการ เป็นกลไกไม่เป็นทางการเสริมหนุนกลไกปกติ

3)ทีมวิชาการ ทำหน้าที่พัฒนาศักยภาพทีมแกนนำโครงการ/แกนนำจังหวัด จัดการความรู้แบบคัดกรอง/แบบวัดการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม กรณีการอบรมจะมีการประสานทีมนักวิชาการจากสถาบันการศึกษามาร่วมร่างหลักสูตรกลางและใบรับรองเพื่อสร้างความเชื่อมั่นให้กับบุคลากร/นักจัดการสุขภาวะ..อาทิ หลักสูตรการรับมือสุขภาพจิตและยาเสพติดขั้นพื้นฐาน การจัดการปัจจัยกำหนดสุขภาพเพื่อการสร้างสุขภาวะ ฯลฯ โดยประสานงบประมาณจากกองทุนฟื้นฟูสมรรถภาพจังหวัดและอื่นๆ

4)ทีมวิทยากร ที่จะเข้ามาให้ความรู้กับกลุ่มเป้าหมายของโครงการแผนงานร่วมทุนฯ ที่จะต้องจัดทำบัญชีทีมวิทยากรระดับจังหวัด/อำเภอเพื่อเสริมหนุนการทำงาน

5)คณะอนุกรรมการกลั่นกรองและติดตามผลโครงการ

6)คณะทำงานโครงการๆละ 15 คน ประกอบด้วยรพ.สต. อปท.(กองทุนสุขภาพตำบล) ท้องที่ ผู้นำศาสนา โรงเรียน/มัสยิด อสม./อพม.

5.2 งานสร้างเสริมสุขภาพป้องกันโรค ในระดับชุมชน/ครัวเรือน ทำงานร่วมกันกับหน่วยงานต่างๆที่เกี่ยวข้อง โดยเฉพาะใช้ประโยชน์จากงบประมาณของแผนงานร่วมทุนฯ พัฒนาแบบคัดกรองด้วยตนเอง ที่ประชาชนสามารถเข้าถึง หรือดำเนินการร่วมกันผ่านโครงการและพัฒนาแบบคัดกรองของแอพ iMed@home ให้กระชับสามารถประมวลผล รวมถึงสามารถวัดผลการเปลี่ยนแปลงเชิงพฤติกรรมรายคน/รายพื้นที่ก่อนและหลังดำเนินงานโครงการ แล้วส่งต่อข้อมูลไปยังหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในระบบกลุ่มเชิงพื้นที่เพื่อป้องกันการเปิดเผยข้อมูลส่วนบุคคล รวมถึงเผยแพร่ข้อมูลแนวปฏิบัติของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง กรณีพบกลุ่มป่วย หรือลักษณะอาการของกลุ่มป่วยเพื่อการเฝ้าระวังให้กับประชาชน

5.3 Datacenter เชื่อมโยงข้อมูลจากโครงการ/ชุมชน และรพ. เข้าสู่คณะทำงาน และมีข้อมูลกลางระดับจังหวัด

-ระดับโครงการ เผยแพร่ผ่าน Dashboard ของ www.happynetwork.org

-ระดับหน่วยบริการ ประสานส่งต่อข้อมูลระหว่าง รพ.และรพ.สต.

-ระดับจังหวัด ส่งต่อข้อมูลโครงการและเผยแพร่ผ่าน Dashboard ของศูนย์เติมสุข อบจ.สงขลาที่เป็น Center กลาง

5.4 กลุ่มเป้าหมายร่วม ประกอบด้วยปฐมวัย วัยเรียน วัยทำงาน(ประสานกับโรงงาน)